Editör

Bülent Irkkan

Yayın Kurulu

Tülin Ağca
Leyla Benli
D. Esra Ertürk
Elif İnan
Nejat Kutup
Fulya Köse
E.Kemal Mert
Doğanay Sevindik
Tacettin Teymur
Aylin Yılmazbayhan






Fotografya Yayın Kurulu
adına İmtiyaz Sahibi
Ş. Uğur Okçu


E-Mail Fotografya
fotografya@ada.net.tr

Yayınlanmasını İstediğiniz
Fotoğraf Haberleri İçin

fotografya@fotografya.gen.tr

ADANET Fotoğraf Editörü

Ş. Uğur OKÇU
 
ara


Uzaklardan "Sanatsal Fotoğraf, Alfred Stieglitz" Aylin Yılmazbayhan


Self Portrait, 1907

Alfred Stieglitz’in en iyi denemelerinden biri olan “Sanatsal Fotoğraf” ‘Scribner’s Magazine’ isimli dergide 1899 yılının Kasım sayısında yayınlanmıştır. Aşağıda bir kısmının çevirisini bulacağınız bu denemede fotoğrafçı, kendisinin fotoğraf felsefesini anlatmaktadır. Hemen yazıya geçmeden önce sizlere Alfred Stieglitz hakkında biraz bilgi vermek istiyorum.

1864-1946 yılları arasında yaşayan Amerikalı Alfred Stieglitz fotoğraf sanatına belki de bu alanda çalışan diğer sanatçılardan çok daha fazlasını vermiştir. Daha onbir yaşındayken fotoğrafa ilgi duymaya başlayan sanatçı, bir sokak fotoğrafçısının, karanlık oda çalışmalarını gözlemleyerek fotoğraf öğrenmeye başlamıştır.

Polytechnic of Berlin’de Makina Mühendisliği ve Fotoğraf eğitimi alan Stieglitz, 1883 yılında bir dükkanın vitrininde bir fotoğraf makinası görür ve onu satın alarak fotoğraf hayatı başlamış olur.Yıllar sonra sanatçı bu olayı bir yazısında şöyle anlatmaktadır: “Fotoğraf makinasını vitrinde gördüm ve hemen satın aldım. Eve getirdikten sonra onunla oynamaya başladım. Beni büyülemişti, önceleri benim için çok büyük heyecandı fakat daha sonra hayatımın vazgeçilmez tutkusu oldu.” 1892 yılından sonra Stieglitz New York ve Paris’in günlük yaşamını görüntülemeye başladı.


Winter on fifth avenue, Nev York,
1893

1902 yılında Stieglitz, arkadaşları ile beraber Photo-Secesion grubunu kurdu. 1905 yılında ise New York 5 inci caddede 291 numarada ise aynı isimli bir galeri kurdu. Bu galeride sadece fotoğraf değil Picasso, Rodin, Matisse ve Toulouse-Lautrec’in de eserleri sergilendi.

1903 yılında sanatçı Camera Works isimli dergiyi çıkarmaya başladı. Bu dergi dünyaca ünlendi ve 1917’ye kadar elli sayı yayımlandı.

Stieglitz, neredeyse bütün hayatını fotoğrafın bir sanat dalı olarak kabul edilmesi için çalışarak geçirdi. Önceleri temelini izlenimci ressamlardan alan resimsel fotoğraflar (pictoriyalist) yaparken daha sonraları Paul Strand’ın da fotoğraflarından etkilenerek resimsel fotoğrafın tam zıddı gerçekçi fotoğraflar yapmaya başlamıştır. Son dönem fotoğraflarında ise ‘eşdeğerler (equivalents)’ olarak adlandırdığı bir dizi portre, manzara ve ‘ünlü’ bulut fotoğraflarını üretmiştir. 


Apples and Gable, Lake George
1922
 

Equivalent, 1930

Sanatsal Fotoğraf

Alfred Stieglitz

1899

Yaklaşık 10 yıl önce sanatsal fotoğraf, içinde doğduğu karışıklıktan sıyrılıp kendini ispatladı ve fikirlerini kalem ve fırçanın dışındaki yollarla anlatmak isteyen sanat aşıkları sayesinde bu son halini aldı. Anlamı çok sonradan anlaşılan sanatsal fotoğraf, ilk önceleri sanatla ilgisi olmadığı gerekçesiyle anlamsızca reddedildi. Bu cümleden, o zamanlar ciddi anlamda sanatsal fotoğraf yapılmadığı anlaşılmasın. O zamanlar elbette mükemmel içerikli fotoğraflar vardı ama onları anlatacak planlı bir oluşum yoktu.

İzin verirseniz, çok sıkça yapılan bir hataya dikkatinizi çekmek istiyorum. Her zaman iyi çalışmaları profesyonel, olgunlaşmamış fikirlerin ürünlerini ise amatör olarak sınıflandırıyoruz. Aslında neredeyse bu zamana kadar yapılmış ve yapılacak olan bütün çalışmalar, içinde fotoğraf aşkını taşıyanlar tarafından yapılmıştır, ekonomik sebeplerle değil. Bu yazıda “amatör” kelimesi “içindeki fotoğraf aşkı ile çalışan” anlamında kullanılacaktır.

İçerik açısından zayıf fotoğrafların bile bir çekiciliği vardır. Modern fotoğrafçılar, çabuk fotoğraf üretebildikleri için bu tarz fotoğraflar yapmayı tercih ederler fakat klasik fotoğrafçılar bundan başka bir yol bilmezler. Evrensel olarak fotoğraf ve fotoğraf çekmeye gösterilen ilgi sayesinde ve az bir çaba ve bilgi ile fotoğraf yapma işinin halkın eline bırakılmasıyla milyonlarca fotoğraf üretildi. Fotoğrafa olan ilginin artmasının güzelliğinin yanı sıra, bu işin halkın eline bırakılması büyük bir talihsizliktir. Bu talihsiz hata yüzünden fotoğraf sanatı pek çok kez ağır eleştiriler aldı ve neredeyse bu yüzden popülerliğini kaybediyordu. Fotoğrafçıları objektif olarak değerlendiren sadece birkaç kişi vardır. Bunların dışındaki herkes bütün fotoğrafçıları ya profesyonel bulur ya da “şeytan”.

Günümüz fotoğraf dünyasında kabul görmüş üç sınıf vardır: sadece fotoğraf çekmiş olmak için fotoğraf çekenler, tamamen teknik çalışanlar ve sanatsal fotoğraf çalışanlar. İlk grup, istenmeyenin dışında hiçbir şey getirmez. İkinci grup, yıllarca çalışmanın sonucunda iyi bir teknik eğitim edinmiş olur. Son grup ise, yıllarca biriktirilen teknik bilgiden sonra sanatçının duygu ve düşüncelerini ortaya çıkarır. Bu son sınıftaki fotoğrafçılar, hayatlarının en iyi yıllarını çalışmaya adarlar ve genel bir izleyici, onların çalışmalarına baktığında sanatsal fotoğraf yapmanın çok kolay birşey olmadığını, yıllar boyunca verilmiş bir emek ve içgüdü sonucu olduğunu anlar. Doktor P. H. Emerson, “Naturalistic Photography” isimli çalışmasında: “Fotoğraf, insanların fikirlerini anlatabileceği bir sanat dalı olarak adlandırılmaktadır. Bu aynen onun mekanik bir işlem olarak adlandırılması gibidir. Buradaki asıl paradoks ise halkın dediği gibi fotoğrafın bir el ürünü olmadığıdır. Aslında bize göre fotoğraf , oldukça fazla el ve beyin gücü gerektir. Belki de bu yüzden o klasik anlamda bir sanat değildir. Ressamlar, konuşmak için teknik öğrenirler, ve resim yaparken de fikir ürettiklerini sanırlar. Fotoğrafta ise sanatkonuşmak oldukça ciddi bir “fikir üretme” aşamasıdır. Teknik açıdan sanatçı yeterli olduğu halde, enerjisinin çoğunu “fikir üretme”ye ayırır. Buradaki asıl nokta “senin ne söylemen gerektiği ve bunu nasıl söylediğindir”. Sanat çalışmasının özgünlüğü ister şiirde, ister fotoğrafta, ister resimde olsun, istenenin özgünlüğüne ve onun nasıl anlatıldığına işaret eder. Tek bir teknik diğerlerine göre daha zordur, bunu kimse inkar edemez. Fakat, en mükemmel düşünceler de, bu en basit gibi görünen “yazı” tekniği ile ifade edilmiştir.”

Genellikle fotoğrafın konusunun seçiminden sonra, pozlanması, ışık ayarı, çekilmesi ve geliştirilmesi gibi aşamalarının tamamen teknik, herhangi bir beyin gücü gerektirmediği düşünülür. Bunun sonucunda da her fotoğrafa sanatsal bir içerik taşımadığı gerekçesiyle bir damga vurulması kaçınılmazdır.

Birkaç yıl içinde veya ciddi fotoğrafçıların, çalıştıkları ortamın mükemmel olanaklarının farkına varmalarından ve sanat bilgilerini emekleriyle yoğurup birşeyler ortaya koymaya başladıklarından beri, fotoğraf alanında büyük değişiklikler olmaktadır. Objektif, fotoğraf makinası, geliştirme banyosu, baskı teknikleri ve diğerleri onlar tarafından fikirlerini ifade etmede kullanılmaktadır.

Objektif, fotoğraf makinası vs.’nin fotoğraf yapmakta birer araç olduğu fikri aksi düşüncedeki pek çok insanı şaşkına çevirecektir. Kabul edilmelidir ki fotoğrafın bir sanat dalı olmadığına dair verilen bukarar, onun tamamen bir mekanik işlemden ibaret olduğu düşüncesine dayanmaktadır.Fakat, bu güçlü kararı destekleyen en iyi kanıt da bu değildir. Malesef fotoğraf çalışmalarının onda dokuzu, tamamen teknik içgüdülerle yapılmıştır. Fakat buna dayanarak, “bütün fotoğraf çalışmaları tamamen mekanik bir işlemden ibarettir” demek ise çok yanlış olur. Örneğin, bir fotoğrafın geliştirilmesi işlemini sorgulayalım. Kabul edilen görüş, filmin basitçe bir geliştiriciye daldırılması, belirli bir süre geliştirildikten sonra, bir süre filmin durdurucuda bekletilmesinden ibarettir. Fakat bu düşünce tamamen yanlıştır. Fotoğrafçının elindeki filmde en mükemmel tonları yakalamak için kendi geliştirme banyosu, kendi kimyasalları, kendi zorlama banyosu vs. vardır. Bu da ayrıca geniş bir bilgi birikimi ve doğanın bütün tonlarının sindirilmesini gerektirir. Yoğun ışık ve derin gölgelerin tonları bilimsel olarak bir ölçü ile ifade edilmedikçe, fotoğrafçı tıpkı ressamlar gibi, fotoğraf üretirken gözlemlerine ve duygularına bağlıdır. Dolayısı ile negatifin bir kısmını geliştirir, diğerini kontrol eder, bir diğerini zorlar vs. Farklı parçalar arasındaki uygun ilişkiyi kurar ve tonlar arasında bir harmoni yakalar. Bu da fotoğrafçının sadece pozitif değil, aynı zamanda tonların negatif değerlerine de aşina olmasını gerektir. Ortaya çıkan baskı mekanik değil plastik bir işlemdir. Bir zanaatkarın yaptığına mekanik denilebileceği doğrudur. Tıpkı bir röprodüksiyoncunun elindeki fırçanın mekanik bir alet olduğu gibi.

Kaynak: “Photography : Essays & Images”, Beaumont Newhall, Modern Sanat Müzesi, NewYork 




Ziyaretçi Sayısı:1001575
 
   
 
   
 

Barındırma: AdaNET

 

Copyright and "Fair Use" Information

Dergimiz ticari bir kuruluş olmayıp amatör bir yayındır. Fotoğrafçıları ve dünyada yapılan fotoğraf çalışmalarını tanıtmak amacıyla bilgi ve haber yayınları yapmaktadır.
Bir kolektif anlayışıyla çalıştığı için makalelerde yer alan fotoğraflar ve alıntıların sorumluluğu makalenin yazarına, fotoğrafçısına aittir.
Dergide yer alan içeriklerden ve ihlallerden derginin herhangi bir sorumluluğu yoktur.

Fotoğrafya'da yayınlanan yazıların, fotoğrafların ve kısa filmlerin sorumluluğu
yazarlarına/fotoğrafçılarına/sanatçılarına/film yönetmenlerine aittir.

Dergimiz fotoğrafla ilgili gelişmeleri duyurmak amacıyla çalışmaktadır. Ek olarak, ülkemizde yeterince tanınmayan yabancı fotoğrafçılar ve fotoğraflarıyla ilgili bilgi de aktarmaktadır. Makalelerde yer alan fotoğraflar HABER amaçlı kullanılmaktadır.

AdaNET Ana Sayfa X-Hall Instagram