ÜSTÜSTE ÇEKİMLER:

1) Üst üste çekimler; filmin tek bir karesine birden fazla görüntünün yerleştirilmesidir. Bir dizi özel efekti sağlar. Bu efektlerin en basiti, iki görüntünün üst üste konmasıdır. Bunun için öncelikle ilk pozu çekin, filmi ileri sarmadan fotoğraf makinanızın perdesini kilitleyin, (makinanızın kılavuz kitapçığından yararlanabilirsiniz) ondan sonra 2. pozunuzu çekin. Her bir poza normal pozlamanın yarısını verin; eğer doğru poz 1/125 ve odak uzaklığı f11 ise, her poz için 1/250, f11 (yada denk pozlama) değeri verilmelidir. Bunu daha basitleştirmek için, tek bir film çerçevesine yerleştirmek istediğiniz pozların sayısını, filmin ISO hızını çoğaltın ve o poz için ışık uzaklığına ait ISO indeksi yerleştirin. Eğer tek bir çerçevede üç poz yerleşmek istiyorsanız, 100 ISO değerindeki filmi kullanıyorsanız, metrenizi ISO 300'e getirin (yada 320, indeksteki en yakın konuma), her bir pozu bu uzaklığa göre ayarlayın. Her çekimden sonra metre ayarınızı yeniden yapmayı unutmayın. 

2) Eğer üst üste çekim pozlarınız, üst üste çekilemiyorsa, her bir pozu normal çekin. Bu iki portre için çerçevenin sağ yarısına arka siyah zemin üzerine modelin yakın çekimi yerleştirildi. Ondan sonra lens değiştirilerek (yakın çekimden uzak çekime) çerçevenin sol yarısına model yerleştirilecek şekilde kamera ayarlandı ve ikinci poz çekildi.

3) Bir diğer basit üst üste çekim hilesi de pozun içinden başka bir poz gözükmesidir. Bunun için kamerayı bir tripod üzerine yerleştirmeniz gerekiyor, böylece iki pozlama arasında hareket olmayacaktır. Önce konunuzun üst kapağını çıkarın ve ilk pozlamayı yapın, sonra dikkatli bir şekilde konunuzu hareket ettirmeksizin üst kapağı yerine yerleştirin ve ikinci pozlamayı yapın.
NOT: Kameranız üst üste çekim yapabilecek kapasitede olmalı.

4) Eğer makinanız otomatik bir sınırlayıcıya sahipse, film sarma ayarınızın olanaklarıyla tek bir çerçevede pek çok alışılmadık pozlar yaratabilirsiniz. Bu teknik en iyi kamera elinizdeyken yapılır, böylece her poz farklı yerlerden yavaş geçişlerle film üzerine yansır, ancak tripod kullanarak da bunu yapabilirsiniz. Eğer konunuz hareketliyse (rüzgarlı bir günde tarladaki çiçekler gibi). Bu fotoğrafta tek bir çerçevede gerçek anlamda pozlama için 64 poz üst üste çekilmiştir.

FİLM EFEKTLERİ:

1) İlginç özel efektleri yaratan pek çok film türü vardır. Kodak 2475 filmi çok hızlı (El 1000), siyah-beyaz filmlerde özel gren efektleri ve düşük ışık çekimlerinde en kullanışlı çok grenli bir filmdir. Çerçevenizin sadece küçük bir bölümüne konunuzu geniş açı lensiyle çekip sonradan kendiniz basarsanız (yada eğer karanlık odanız yoksa bastırırsanız) çektiğiniz pozun gerçek bir gren fırtınasına dönüştürdüğünü göreceksiniz.

2) Kodak'ın yeni T-Max P3200 filmi 2475'den daha güzel ve daha keskin grene sahiptir ve (3200 El plus) daki gibi hızlıdır, düşük ışıkta grafik çalışmaları için de daha iyidir. Daha sıkı ve daha keskin gren örnekleri 2475 hayıt filminden daha farklı gren efektli pozlar üretir.

3) Kodak Tekniksel Pan 2415i 2475'in tamamen zıttıdır, çok düşük, son derece keskin, fiilen grensiz emülsiyon, özelliklede büyük boyutlar ve yüksek kontrastlı pozlar istenildiğinde. Filmi Kodak D-19 geliştiricisinde geliştirirseniz (yada başkasına yaptırtırsanız) 5 numaralı kağıt üzerine basarsanız işlem sonucunda kağıt üzerinde grenli ton olmaksızın sadece siyah ve beyaz tonlar göreceksiniz.

4) Yüksek hızlı enfraruj 2481 Kodak siyah-beyaz hassas film, 25 nolu kırmızı filtreyle birlikte kullanıldığında, görülmedik bir ton dağılımıyla grenli pozlar üretir. Gökyüzü genellikle siyah olarak çıkar, yapraklar daha belirgin olacak şekilde beyaz-birkaç süprizle birlikte, çünkü enfraruj radyasyonunu göremeyiz ve pozlama uzaklıkları bunu ölçmez.

FİLTRE EFEKTLERİ:

Bir kitap olacak kadar pek çok özel efekt filtrelerini bulabilirsiniz. Buda en popüler olan birkaç özel efekt filtrelerini ve onların etkilerini size tanışacağız.

1) Yıldız filtreleri, nokta ışık kaynaklarına ve ışıklı kısımlara çevrildiğinde, pozlarınız yıldızlı gözükecektir. 2-,4-,6-,8- ve 16 nokta yıldız filtreleri vardır. Bunlardan birini objektifinize takarsanız, bu efekti, kameranızın bakacından (vizörden) baktığınızda nasıl bir şekil aldığını görebilirsiniz. Pozunuzu çekmeden önce alan derinliğini kullanarak efektinizi en düşük konuma getirdiğinizde efektinizin kaybolduğunu görürsünüz. Yıldız filtrelerini kullandığınızda, poz karşılaştırması (compensation) yapmanız gerekmez.

2) Fazla-poz filtreleri (multi-image filters), fotoğrafta pek çok imajı sağlar. Bu filtreler pek çok türlüdür; en çok kullanılan iki filtre vardır. Bunlardan biri daire şeklinde (kesin merkezi bir imajı çerçeveleyen aynı şekildeki çeşitli imajlarla), bir diğeri de çizgisel (ikinci pozda bir taraftan diğer bir tarafa uzayan çizgilerle gösterilmiştir) filtrelerdir. bu filtreler hassastır; bu yüzden pozunuzu çekmeden önce alan derinliğini kullanarak ince ince çekeceğiniz pozu kontrol ediniz.

3) Diffusen filtreleri, imajı yumuşatır ve konuya hoş bir parlaklık verir, pek çoğu da kontrastı azaltır. Alan derinliğini kullanarak önceden çekeceğiniz pozunuzu kontrol edin, küçük detaylarla efekt gözden kaybolacaktır. Bu tür filtreler en çok hoş bayan fotoğraflarında kullanıldığı gibi, yaprak figürlerindeki gibi diğer pek çok konularda da iyi bir etki yaratmak için kullanılır.

4) Laser kaynaklı dağılma ızgarası, tek bir ışık kaynağını kırarak pek çok küçük tayf parçacıklarına ayırır, renkli fotoğraflarda görülmeye değer ve siyah-beyaz fotoğraflarda da olağan üstü görüntüler elde edersiniz.

Çeviren: Tülin AĞCA
Kaynak: PHOTOgraphic / July 1990