YUSUF DARIYERLİ - Yular

BAŞLANGIÇ

Yusuf, bana yeni fotograf kitabı YULAR’ı gönderdiğinde iki kitap okumaktaydım. Birisi Ahmet Oktay’ın “Gizli Çekmece“si, diğeri Philippe Sollers’in “Roland Barthes’ın Dostluğu“.

Yular’a bir kez baktıktan sonra, bunun hakkında yazma fikrim oluştu. Bu fikrimi Yusuf ile paylaştım. Hemen yanıt aldım:

“Dergideki köşende YULAR’ı konu edinmenden kıvanç duyarım... Kıyasıya eleştirmenden heyecan duyarım, sonraki işlerim için ders çıkarmaya çalışırım...“

Okuduğum kitapta, Ahmet Oktay ünlü bir şairimizin kitabını eleştirdiğinde, şairin artık kendisiyle konuşmadığını yazar. Ve “açık sözlülük, eleştirellik kolay kabullenilmiyor Türkiye’de.“[i]diye sürdürür. Öte yandan Philippe Sollers’in bir kitabını değerlendiren Roland Barthes: “Eleştiri sevgi dolu olmalıdır!“[ii] demiş.Ben eleştirmen olmadığım için Yusuf’un kitabını aynı yolda yürüyen bir ’fotoğrafdaşı’; bir dost olarak hislerimi yazmak istiyorum. Çünkü ülkemizde kitap yayınlamak çok çaba gerektiriyor. A.Oktay da elli yıl önce ilk kitabını, eşinin sattığı bir resimin getirisi ile bastıklarından bahsediyor... Barthes ise, Sollers’e yazdığı bir mektupta, “...eğer kendim kitaplarımı yayımlamazsam, yayımlanmamam tehlikesi ile karşı karşıya kalırım.“[iii] diye yazmış.

Ülkemizde durum gün geçtikçe kötüleşmektedir. “Fotograf Kitabı yayımlıyoruz“ diye web sayfalarına yazan yayınevlerinin hiçbirine inanamıyorum. Mutlaka, kitabını yayınlatmak isteyenlerden bedelini ödemesini istiyorlar ve kârına ortak olmak istiyorlardır. Ve bu bedeli ödeyen yazar ve fotografçılar vardır...

YULAR

Fotograflardan önce kitabın gerek grafik, gerekse baskı olarak çok özenli bir düzeyde seyircisine sunulduğunu söylemeliyim. Bu güzel kitabı ellerimde tutmak, eldiven giyerek teker teker sayfalarına bakmaktan haz duydum.

Kitabının önsözünde Yusuf, “Hayvancılığın görünen sahnesi ’Hayvan Pazarları,’ dikkatlice bakıldığında bize anlatılmayanları gösterebilir, yeni bakış açıları kazandırabilir ve doğru sentezlere ulaşmamızı sağlayabilir düşüncesiyle yola çıktım.“ yazmış.

Kitabın sayfalarını çevirdikçe bu hissi edinebiliyorum. Sonra iyi fotografta olması gereken diye düşündüğüm ’daha fazlasını’ görmek için, bu fotograflara da daha fazla bakmak gerektiğini, farklı zamanlarda tekrar tekrar bakılması gerektiğini düşünüyorum. Başkasını bilmem, ben baktığım kitaplara belli aralıklarla hep baktığım için, her baktığımda yeni birşeyler öğrendiğimi düşünürüm. Aynı, bir şiiri okuduğum her keresinde farklı duyumsadığım gibi...

Fotografın gerçekçi yönüne inandığım için, bu kitapta belgelenen hayvan alış-verişi meselesinin iyi, estetik değeri olan bir belgesel çalışma olduğunu düşünüyorum. Çünkü bir fotografın etkisinin, yaşanılan zaman içirisinde, kültürel bağlamı içerisinde çekilmesiyle mükemmel (perfekt) olduğunu düşünürüm. Öte yandan, fantazilerimize düşünce alanı bırakan fotografları pek severim. Fotografın başarısının, çekenin duygularının bir toplamı olduğunu düşünürüm. Görsel hafızamızda yer edinen fotografların ’başarılı’ olduklarını düşünürüm.

Kısacası: Yusuf Darıyerli’nin bu kitabında, kendime koymuş olduğum tüm kıstasları görebiliyorum. Bu kitaptaki fotograflar seri olarak da, tek tek de kendi başlarına güçlüler ve duygusallar.

Şimdi bazı fotograflar hakkında düşüncelerimi yazmak istiyorum.

Genel olarak fotograflarda bulunan insanlar ve hayvanlar hüzünlü ve pek ciddiler. Demek ki bu iş çok ciddi bir iş diye düşünmekten alamıyorum kendimi. Hayvanlardaki hüzün ise, kesilip, parçalara ayırılarak satılacaklarını hissettikleri için midir? İnsanların durumunu sorabiliriz, ancak hayvanların?

32’inci sayfadaki fotografda, insanlar koyunun başı üzerinde tokalaşıyorlar. Muhtemelen pazarlık sahfasındalar. Eller bırakıldığında anlaşılmış olacak sanırım. Ancak üçüncü el, sağdaki eli bileğinden tutmuş. Ayırmak ya da pazarlığın olumlu sonuçlanması için, tokalaşanların ayrılmamasına mı uğraşıyor... Sağ taraftaki çizgili ceket giyen bay, koyunların sahibi. Bu belli oluyor. Gelelim koyuna: Başına neler geleceğini hisseden, hüzünlü bir bakış... “keşke dili olsa da anlatabilse“ diye düşünüyorum.

35’inci sayfada bu hüzün ve kader birliği, fotografta bulunan her dört büyükbaş hayvanda barizce görülüyor. Sanki daha deneyliler, gibi... Kaderlerine boyun eğmişler...

85’inci sayfada ise bambaşka bir durum ile karşılaşıyoruz. Burada gerek insan ve gerekse hayvanın aynı kaderi paylaştıklarının bilincinde olduklarını anlıyorum. Sanki birbirlerinden ayrılmak istemiyorlar. Adam, “keşke seni göndermesem, satmasam“ der gibi adam... ya da piyasa çok kötü, iyi bir fiyata satamacağı için üzüntülü... her ne ise, yaşamdan bir an. Önemli bir an!

91’inci sayfada, kitapta tek bulunan bayana rastlıyoruz. Demek ki bu iş “erkek işi!“ Erkek,  keçisini zaptetmeye çalışırken, bayan, yavrusunu   kaçırıyor mu? Bilemedim. Ancak durumun ciddiyetini yüzünden anlayabiliyorum. Güçlü bir simetri hakim fotografa. Kadın fotografın üçte ikisini kapsıyor ve hüzünlü. Oğlak da...

Bir fotograf projesine başlarken, her fotografçının bir ’yolu’ vardır mutlaka... “ilk adım“ çok önemlidir. Kendi bilinci önemlidir. Çoğunlukla fotografçılar kendilerine ilişkin olanla ilgilenir. Salt kendi zamanını saptamak, kayda geçirmeyi amaçlar. Sonrası ise araştırma, araştırma, araştırma ve çekimlere başlamak... kendine inanan, yaptığı işin bilincinde olan fotografçının anladığı ilk olgu: Hiçbir fotograf projesinin tam olarak bitmediğidir. Yusuf da bir yazısında bundan sözetmişti. Bu konuya dahil olabilecek, hayvan satanların yanında, et üretenler,tüketenler olduğu gibi, bu meseleden rant sağlayanlar da vardır, mutlaka. İçinde yaşadığımız toplumda bunlar kimler? Bunları da ortaya çıkarmak, fotograflamak gerekmez mi?

Öte yandan bunun gibi uzun soluklu kişisel projeler (2004-2017) yayınsız, siparişsiz ancak bu kadar yapılabiliyor. Belgesel fotografçı olarak ülkemizde fotograflanacak birçok konu olduğunun ayırdındayım. Ülkemizdeki öyküleri ne yazık ki, kişisel girişimlerle, hakettiği gibi belgeleyemiyoruz. Destekleyen ne resmi/özel bir kurum ne de firma,  kişi, yayın yok!

Öte yandan, bir TV programında, ülkenin sonradan olma zenginlerinden biri: “12 adet Rolls Royce ve 10 adet Bentley“ otomobilim var, “İngiltere’de bile yok!“ diye açıklamalarda bulunuyor...

Gene de umudumu yitirmek istemiyorum. Çünkü, Yusuf Darıyerli gibi, hâlâ (tüm bu duruma rağmen) üretenler var!

Bu kitapta aradığım tek bir şey daha var: Her fotografın öyküsünü de okumak isterdim!  Çekilen fotografların öykülerini de anlatan bir iki satır okumayı severim.

Yusuf Darıyerli hakkında

1958 Düzce doğumlu. Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı bölümü ve Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu. Çeşitli kuruluşlarda Bilgisayar Programcısı ve Sistem Analisti olarak çalıştı. 1990’larda amatör olarak fotoğrafla ilgilenmeye başladı ve 2000 yılında artık tüm  zamanını fotoğrafa ayırmaya karar verdi. Yurt içinde ve Paris, Londra, Selanik, İsveç’te sergilerde yer aldı. “İstanbul-İstanbul”, “Koyu Siyah”, “Panayır”, “Az Kısalt-İstasyon Berberi Cavit”, “Taşra Fısıltıları” başlıklı kişisel sergiler gerçekleştirdi ve pek çok karma sergide yer aldı. 2008’de PANAYIR adlı kitabıyla birlikte, “Fotoğraf Geçidi: İstanbul 2010” sergiler 1 albümünde çalışmaları yayınlandı. Yusuf Darıyerli serbest fotoğrafçı olarak çalışmakta, belgesel nitelikli fotoğraf projeleri yürütmeye devam etmektedir.

YULAR Fotoğraf albümü 

Önsöz ve fotoğraflar: Yusuf Darıyerli
Dil: Türkçe-İngilizce 
Kapak ve kitap tasarımı: Martin Hinze
Yayınevi: İlke Basın Yayım
ISBN: 978-975-8069-35-4
Mart 2017
Şu adresten edinilebilir:

www.ilkekitap.com