TÜRKİYE FOTOĞRAF SANATI FEDERASYONU VE FOTOĞRAF YARIŞMALARI

Ülkemiz fotoğraf dünyasının uzun yıllar süren kurumsallaşma çalışması nihayet 30 Mayıs 2003 tarihinde gerçekleşerek Türkiye’de ilk defa bir sanat dalı federasyonuna kavuşmuştur. Uzun bir süre kurulması için büyük çaba harcanan ve değiştirilen yeni Medeni Kanunun 2002 yılının başında yürürlüğe girmesi ile başlatılan çalışmalar tamamlanarak Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu (TFSF) adıyla kuruluş süreci tamamlanmış ve federasyon tüzel kişiliğine kavuşmuştur.

Ülkemizin çeşitli bölgelerinden toplam 15 fotoğraf derneği federasyon kurucu dernekleri olarak tarihe geçmişlerdir. TFSF’nin kurucu dernekleri şunlardır: Adana Fotoğraf Amatörleri Derneği (AFAD), Antalya Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Derneği (ANFAD), Bandırma Fotoğraf Amatörleri Derneği (BANFAD), Balıkesir Sanat Fotoğrafçıları Derneği (BASAF), Edirne Fotoğraf Sanatı Derneği (EFOD), Fotoğraf Sanatı Derneği (Trabzon FOTOFORUM), Fotoğraf Sanatı Derneği (İstanbul FOTOGEN), Fotoğraf Sanatı Kurumu (Ankara FSK), Gaziantep Amatör Fotoğraf Sanatı Derneği (GAFSAD), İzmir Fotoğraf Sanatı Derneği (İFOD), İstanbul Fotoğraf ve Sinema Amatörleri  Derneği (İFSAK), Kocaeli Fotoğraf Sanatı Derneği (KASK), Konya Fotoğraf Amatörleri Derneği (KONFAD), Mersin Fotoğraf Derneği (MFD), Zeytinli Fotoğraf Amatörleri Derneği (Edremit ZEYFOD)

1800’lü yıllarda gelişmeye başlayan ve kısa sürede tüm dünyaya hızla yayılan fotoğrafın ülkemiz topraklarına gelmesi fazla zaman almamıştır. Ancak, grupların, kulüplerin ve derneklerin kurularak fotoğraf sanatının ülkemizde gelişmesi aynı paralellikte değildir. Avrupa’da neredeyse yüzelli yıllık fotoğraf derneklerinin var olduğunu bilmek, Uzakdoğu ülkelerinin dahi fotoğraf federasyonlarının var olması Türk fotoğrafçıları için daima üzüntü kaynağı olmuştur. Fotoğrafın ülkemizde gelişmesi 1950’li yıllardan itibaren dernekleşmenin başlamasıyla bir ivme kazanmıştır. Türkiye’de yıllar içinde dernek kuruluşları artarak devam etmektedir. Bugün ülkemizin dört bir yanında 100’ün üzerindeki fotoğraf derneği çalışmalarını sürdürmektedir. Bu sayıya her geçen gün yenileri eklenmekte, üye sayıları ise onbinlere ulaşmaktadır.

Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu’nun (TFSF) hedefi; fotoğrafın gerek belge, gerekse sanatsal boyutunu kullanarak, toplumumuzda “bakan” değil “gören” nesiller yetişmesine katkıda bulunmak, Türkiye’de fotoğraf sanatının gelişmesi ve güçlenmesi için yapılacak çalışmalara öncülük etmek, uluslararası ortamlarda Türkiye’yi başarı ile temsil etmektir. 

TFSF; üyesi olsun ya da olmasın derneklerle ilişkilerini, derneklerin hukuksal, yönetsel, istatistiksel ve eğitim amaçlı çalışmalarını takip etmekte, derneklerin gelişimi ve fotoğraf sanatının yaygınlaştırılması için  çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Dijital fotoğraf teknolojisi sonrasında artan fotoğrafçı sayısı, derneklerin sayıca artmasına ve üye sayılarının giderek büyümesine katkıda bulunmuştur. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de artan fotoğrafçı sayısı, çeşitli resmi ve özel kurum ve kuruluşların da dikkatini çekmiş, bu kurumlar, fotoğraf sanatına katkıda bulunmak ve kendi fotoğraf ihtiyaçları doğrultusunda yarışmalar yapmaya başlamışlardır. 

Bu yarışmaların belirli bir düzende yapılmasından hareketle Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu (TFSF) Türkiye'de düzenlenen ulusal ve uluslararası yarışmalarda fotoğraf sanatına uygun standartların sağlanması, yarışmaların nitelikli olması ve etik kurallara uygun gerçekleşmesini sağlamak, düzenleyici kurumlara yardımcı olmak, ve katılımcıların haklarını korumak ana amacı ile TFSF onayı vermektedir. TFSF onay numarası; katılımcılara yarışmalarda kuralların uygulanacağının, kurallara uyulmaması durumunda TFSF Yarışma Yönergeleri doğrultusunda işlemlere başlanacağının bir ifadesidir. Ayrıca onay numarası alan kurumların fotoğraf sanatına verdiği desteğin de güvencesidir. Bu onayı alan yarışma, ilan edildiği andan itibaren TFSF temsilcisi tarafından izlemeye alınmakta ve seçici kurul toplantısında temsilci bulundurularak her aşamada takip edilmektedir. Bu şekilde organize edilen her yıl ortalama 120 civarında ulusal ve uluslararası yarışmaya TFSF onayı/akreditasyonu verilmektedir. 

Bu amaçla TFSF’den onay almış yarışmalar için federasyon tarafından teknolojik altyapısı geliştirilmiş, kendine özel bir yarışma otomasyonu kullanıma açılmıştır. Yüksek güvenlikli ve yarışma başlangıcından sonucun açıklanması sürecine kadar sistem, yetkili ve uzman teknik personel tarafından sürekli kontrol edilmektedir. Yarışmacılar, TFSF onaylı herhangi bir yarışmaya katılabilmek için (https://www.tfsfonayliyarismalar.org) web sayfasını kullanarak doğrudan fotoğraflarını yarışma sistemine yükleyebilmekte, yarışma takvimine göre yarışma sonuçlarına da yine bu sistemden ulaşabilmektedirler. TFSF’nin onay verdiği yarışma sonuçları her yılın sonunda basılı bir almanakta toplanmaktadır. Almanak içerisinde o yıl düzenlenen TFSF onaylı tüm yarışmaların künyesi, jüri üyeleri, katılımcı sayısı, katılan fotoğraf sayısıyla birlikte ödül almış tüm fotoğraflar yer almaktadır. TFSF Yarışmalar Almanağı önemli bir arşiv ve belge görevi üstlenmekte ve fotoğraf tarihimiz açısından bir kaynak olarak yayınlanmaktadır. TFSF Yarışma Almanakları, federasyona üye tüm derneklerimize ve yarışma düzenleyen kurumlara ücretsiz olarak gönderilmektedir. 

Yarışma düzenleyen kurumların başında bakanlıklar, valilikler, yerel yönetimler, diğer kamu kurumları ve özel kuruluşlar gelmektedir. Özellikle kamu kurumları ve yerel yönetimler kendi çalışma alanları konularında yarışma düzenlemektedirler. Hal böyle olunca da genellikle belgesel nitelikli ya da doğrudan fotoğraf diyebileceğimiz alanlarda fotoğraf beklenmektedir. Bu beklenti ise katılımcıların sınırsız anlatım olanaklarını kullanarak yaratıcı, deneysel ya da kurgusal özgün fotoğraf üretimleri yerine, doğrudan konuya odaklanıp yarışmanın konu ve amacına yönelik fotoğraflar üretmesini zorunlu kılmaktadır. TFSF’nin kuruluş amaçları arasında yer alan “fotoğrafın gerek belge, gerekse sanatsal boyutunu kullanarak, toplumumuzda “bakan” değil “gören” nesiller yetişmesine katkıda bulunmak, Türkiye’de fotoğraf sanatının gelişmesi ve güçlenmesi için çalışmalar yapmak” düşüncesi geçmiş dönemlerde olduğu gibi mevcut TFSF yönetimi tarafından titizlikle yerine getirilmeye çalışılmaktadır. Yukarıda sözünü ettiğimiz nedenlerle ülkemizde düzenlenen ulusal ve uluslararası fotoğraf yarışmalarının adil, şaibeye yol açmadan, düzenleyici kurumlarla birlikte katılımcıların da haklarını koruyan, ortaya çıkabilecek sorunlarda hızlı ve sağlıklı kararlar alarak çözüme kavuşturmak için yarışmaların TFSF onayı/akredistasyonu almasının çok büyük önemi ve gereklilliği vardır. TFSF onayı almamış yarışmalarda ortaya çıkabilecek sorunlarda ne yazıkki katılımcı ya da düzenleyici kurumlar sounlarının çözümü için yetkili bir merci bulamamaktadır. Bütün bunların dışında kimi bireysel girişimlerle çeşitli kamu veya özel kurum ve kuruluşlar yarışma düzenlemektedirler. İkili ilişkiler çerçevesinde şekillenen bu yarışmalar, kurumsal bir yapı yerine kişisel organizayonlara dönüşmektedir. Bu tarz girişimlerle yapılan/yapılacak olan yarışmalar da kurumsal kimlikten uzaklaşmaktadır. 

Sonuıç olarak, ülkemizde düzenlenen fotoğraf yarışmalarının sağlıklı ve kurumsal bir yapı içerisinde düzenlenmesi, ülkemiz fotoğrafçılarının ve fotoğrafının arşivlenmesi, gelecek nesillere, fotoğraf tarihimize değerli bir bilgi ve belge olarak bırakılması açısından TFSF onayı/akredistayonu büyük bir önem taşımaktadır. 1987 yılından bugüne kadar önce FDÇK (Fotoğraf Dernekleri Çalışma Kurulu), sonra TFDB (Türkiye Fotoğraf Sanatı Dernekleri Birliği) adları altında birlikteliklerini ve çalışmalarını sürdüren fotoğraf dernekleri, federasyonlarına kavuşmanın ardından 2003 yılından beri birlik deneyimi ve kazandığı resmi kurumsal kimliği ile artık daha güçlü ve sistemli olarak Türk fotoğrafının gelişmesi, geniş kitlelere ulaşması, ulusal ve uluslararası platformlarda daha etkin temsil edilmesi için çalışmalarına devam etmektedir. 

A. Beyhan Özdemir

TFSF Yönetim Kurulu Başkanı